(Ver)dwaalangst

Een beetje (ver)dwaalangst

Op het moment van schrijven zit ik in onze oude camperbus op een duincamping vlakbij het Noordzeestrand op Ameland. De schemering valt in. Buiten zitten jonge konijntjes achter elkaar aan. Af en toe duikt er een fazant op vanuit het helmgras. Er heerst een serene rust. We zijn de enigen op het kampeerveldje. Ons hondje Avi ligt met haar warme kopje op mijn voeten, uitgeteld van een lange avondwandeling. De koffie staat te pruttelen. Ik kan hier intens van genieten. Ondertussen volgt mijn partner in een nabijgelegen dorpje het eerste deel van haar meerdaagse Reiki vervolgcursus. Dat is ook de reden waarom we hier zijn. Mijn plan is om hier een beetje te schrijven, te lezen en er met onze hond op uit te trekken. En dat laatste vind ik best een beetje spannend.

Richtinggevoel van een aardbei

Ik kan er best tegenop zien om alleen dingen te ondernemen op plekken waar ik niet echt bekend ben, zoals hier op Ameland. Ik ben namelijk een beetje bang om de weg kwijt te raken. Dit hangt samen met het feit dat ik totaal geen richtinggevoel heb. Nu heb ik onlangs gelezen dat vrouwen hier vaker last van hebben dan mannen. Dus kan ik er eigenlijk niets aan doen. Nu zou ik de weg kunnen vragen aan een willekeurige voorbijganger, maar dan doet zich gelijk een tweede probleem voor. Wanneer die persoon vervolgens met een hele uitgebreide routebeschrijving komt, ben ik het spoor halverwege al bijster. Het lukt me gewoon niet om al die stappen in een logische volgorde te onthouden. Dit komt door mijn beneden gemiddelde werkgeheugen, zo bleek ooit uit een neuropsychologische test. Naderhand legde een psycholoog mij uit dat dit past bij een dwangstoornis.
Ik zou natuurlijk een beroep kunnen doen op Google Maps. Maar als ik me alleen in een donker bos of in een uitgestrekt duingebied bevind met af en toe een rood-witte ANWB paddenstoel of op een verlaten strand waar al helemaal geen straatnaambordjes te vinden zijn, is het wel belangrijk dat ik weet hoe de windrichtingen liggen. Nu heeft mijn partner me dat al tig keer uitgelegd, maar het wil maar niet beklijven.

Verdwaalscenario’s

Mijn grootste angst is dat ik verdwaal in een groot donker bos, terwijl het buiten almaar donkerder wordt en ik op een gegeven moment geen hand voor de ogen meer zie. Dat ik dan helemaal op mezelf aangewezen ben en werkelijk geen idee heb hoe ik de bewoonde wereld weer kan terugvinden.
Ook in mijn dromen is mijn angst om te verdwalen een terugkerend thema. Ik ben dan altijd alleen op een eiland ergens middenin een grote oceaan op de verste uithoek van de aarde, geen idee overigens waarom ik me altijd daar bevind. Ik droom dan dat ik met geen mogelijkheid van dat eiland weg kan komen, waardoor ik in paniek raak en bezweet wakker schiet. Om die reden zou ik nooit alleen op een vliegtuig stappen. Ten eerste ben ik bang dat ik in het verkeerde vliegtuig stap. Ik weet dat de kans dat dat zou gebeuren heel klein is, aangezien de gates op een vliegveld altijd duidelijk staan aangegeven op de borden. Maar mijn angst wint het dan van de ratio. Ten tweede zou ik – althans dat geloof ik – ook in paniek raken wanneer ik helemaal alleen in een vreemd land zou zijn, ver weg van mijn dierbaren en vertrouwde leefomgeving. Natuurlijk is er maar een manier om daarachter te komen en dat is de uitdaging aangaan, maar eerlijk gezegd moet ik daar nu nog niet aan denken. Het zweet loopt me al over de rug bij de gedachte.

Wanderlust

Ik heb grote bewondering voor mijn partner, die helemaal in haar eentje de Santiago de Compostella route heeft gelopen, lange reizen heeft gemaakt door Mongolië en andere verre oorden en drie maanden als verpleegkundige in een Oegandees ziekenhuis heeft gewerkt. Zij heeft echt wat je noemt wanderlust oftewel een diepgeworteld verlangen om te reizen, nieuwe plaatsen te verkennen en avonturen te beleven (www.ensie.nl/ai/wanderlust). Thuis is zij ook altijd degene die de routes uitstippelt voor onze vakanties in het buitenland, waarbij ze rekening houdt met wat wij beiden leuk vinden. Zo vind ik het bijvoorbeeld heerlijk om rond te dwalen in oude boekwinkels en platenzaakjes, omdat ik houd van muziek en literatuur. Samen kunnen wij met volle teugen genieten van het maken van lange wandelingen op het strand, waarbij we ons uren kunnen vermaken met het zoeken naar mooie schelpen of andere bijzonderheden, terwijl Avi helemaal in haar element is wanneer zij als een malle kan rennen over het strand en in de branding.
Tijdens onze reizen in het buitenland voel ik me heel geborgen en veilig bij haar, omdat zij mij de weg kan wijzen. Die veiligheid en geborgenheid voel ik niet, wanneer ik me alleen buiten de gebaande paden zou begeven. Eigenlijk komt alles voort uit het feit dat ik bang ben om de controle kwijt te raken, om mezelf in de paniek te verliezen.

Niet uit de lucht vallen

De angst om de weg kwijt te raken is niet van vandaag of gisteren. Ik heb hier al sinds mijn jeugd last van. Zo nodigde mijn tante in Gelderland me vroeger dikwijls uit om naar haar toe te komen met de trein. Ik verzon dan altijd smoezen om die treinreis niet te hoeven maken. Op zich was dit niet zo erg, want ze kreeg genoeg bezoek van andere nichtjes en neefjes, die al vrolijk tiener toerend kriskras door Nederland reisden. Ik daarentegen was doodsbenauwd dat ik de verkeerde trein zou nemen of dat er tijdens mijn reis treinstoringen zouden zijn, waardoor ik van de vaste route zou moeten afwijken en uiteindelijk op een stationnetje terecht zou komen in de middle of niks. In die tijd waren de reisadviezen van de NS en 9292 er natuurlijk ook nog niet en moest je het allemaal zelf maar uitpluizen. Ik vond het maar ingewikkeld. Pas in mijn studententijd durfde ik voor het eerst alleen op de trein te stappen.

Tot slot

Ook al durf ik het nu nog niet aan om alleen de wereld te verkennen, toch ben ik trots op hoe ver ik ben gekomen. Hield de angst om te verdwalen mij aanvankelijk tegen om alleen met de trein door Nederland te reizen, nu reis ik voor mijn werk bij de ADF het hele land door. Ik ga naar congressen en symposia op plekken waar ik nog nooit ben geweest. Ik reis geregeld vanuit Friesland naar het Westen om mijn ouders, familie en vrienden te bezoeken. Mede dankzij 9292 en de NS reisplanner voel ik me stukken zekerder. Maar ook zonder deze handige tools maak ik geluksmomentjes mee. Zo heb ik eergisteravond een lange wandeling gemaakt met Avi vanaf onze camping naar een dorpje in de buurt en heb ik onze camper zonder te verdwalen weer teruggevonden. Door foto’s te maken van mooie plekjes en dieren die ik tegenkwam, had ik onderweg ook iets leuks te doen. En gisteren had ik met mijn partner afgesproken dat ik haar tegemoet zou lopen wanneer zij klaar was met haar cursus. Van tevoren had ze me uitgelegd hoe ik moest lopen. En afgezien van het feit dat ik een keer de verkeerde weg ben ingeslagen, vond ik het juiste pad op eigen houtje weer terug. Dat geeft me dan zo’n goed gevoel over mezelf. En dat gevoel probeer ik vast te houden, zodat ik me weer wat zekerder ga voelen over mezelf.

Ik eindig deze blog met een mooi citaat dat mijn partner voor mij op een kaartje geschreven heeft:

“(Ver)dwaalmomenten zijn de momenten waarop je veel leert en je mag leren vertrouwen.”

Désirée (45 jaar) schrijft voor de Angst, Dwang en Fobie stichting columns over haar leven met een dwangstoornis en welke impact dat op haar leven heeft. Ze is getrouwd, heeft een pleegdochter en woont in Friesland. Haar missies zijn het wegnemen van vooroordelen met betrekking tot psychische kwetsbaarheid en steun en herkenning bieden aan mensen die hier nog in stilte mee worstelen.