PTSS (Posttraumatische stressstoornis)

Waar PTSS eerder onder de ‘angststoornissen’ viel (in de DSM-4) is dat nu ( in de DSM-5) niet meer het geval. PTSS valt nu officieel onder ‘psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen. PTSS kun je ontwikkelen na het meemaken van een ernstige gebeurtenis, die je niet goed hebt verwerkt. Zoals een ongeluk, ernstige ziekte of overlijden van iemand die belangrijk voor je is, seksueel misbruik, lichamelijke of geestelijke mishandeling, oorlogsgebeurtenissen, natuurrampen of andere ernstige gebeurtenissen.

Angstklachten en PTSS hebben natuurlijk veel overlap, bijvoorbeeld:

Angst voor specifieke onderwerpen, omgevingen, situaties en personen
Het krijgen van paniek- of angstaanvallen en/of hyperventilatie
Vermijdingsgedrag
Angstklachten kunnen ontstaan na een traumatische gebeurtenis

Toch zijn er ook verschillen zoals:

Aan het ontwikkelen van PTSS gaat áltijd een traumatische gebeurtenis vooraf. Angststoornissen kunnen ook ontstaan zonder dat hier een traumatische gebeurtenis aan vooraf is gegaan.
Bij PTSS is er vaak sprake van nare herbelevingen (flashbacks) en nachtmerries.

Symptomen bij PTSS

Last hebben van terugkerende herbelevingen die heftige emoties oproepen
Last hebben van nachtmerries en slaapproblemen
Last hebben van fysieke reacties wanneer je je dingen herinnert
Dingen, plaatsen of personen vermijden die je herinneren aan het trauma
In staat van constante paraatheid verkeren en snel schrikken
Jezelf sociaal isoleren
Je schamen en/of schuldig voelen
Concentratieproblemen

Wanneer je gedurende een langere periode een traumatische gebeurtenis meemaakt kun je ook last krijgen van de volgende symptomen:

Dissociatie. Het voelt alsof je ‘los’ bent van jezelf, je gedachten, emoties en gevoelens.
Derealisatie. De wereld om je heen voelt als onwerkelijk.
Depersonalisatie. Gevoel dat je van jezelf vervreemd of van een afstandje naar jezelf kijkt. Alsof je niet in je eigen lichaam zit.
Automutilatie. Jezelf opzettelijk verwonden of beschadigen als manier om met moeilijke emoties om te gaan.

Therapie bij PTSS

Wanneer je last hebt van PTSS is goede therapie belangrijk. Hieronder vind je twee erkende soorten therapie die bij PTSS worden toegepast.

Trauma Gerichte Cognitieve Gedragstherapie (TG-CGT)

TG-CGT is een vorm van cognitieve gedragstherapie die speciaal is ontwikkeld voor mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt.

Tijdens een TG-CGT behandeling krijg je psycho-educatie over hoe trauma ontstaat en wat de impact hiervan kan zijn op je leven. De therapie richt zich op het herkennen en veranderen van negatieve gedachten en gedragspatronen die zijn ontstaan na het meemaken van een trauma. Je leert hier op een andere manier mee omgaan, zodat je PTSS klachten afnemen. CGT gaat ervan uit dat gedachten, gedrag en gevoelens met elkaar samenhangen. Door te onderzoeken hoe dit verband houdt met je trauma, angsten en mogelijke vermijdingsgedrag, doe je inzichten op die je helpen om het trauma een plekje te geven en hier minder last van te ondervinden in het dagelijks leven.

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing)

EMDR staat voor ‘Eye Movement Desinsitization and Reprocessing’. Bij EMDR therapie ‘reset’ je als het waren opgeslagen negatieve gebeurtenissen in je geheugen. Hierdoor kunnen aangrijpende beelden en gevoelens veranderen, waardoor ze minder lading krijgen en ze je niet meer gevangen houden. Tijdens een EMDR behandeling vraagt de therapeut je om je één beeld voor te stellen van de situatie die je als traumatisch hebt ervaren. Samen met de therapeut beschrijf je het beeld dat je hebt gekozen, en vertel je welke gevoelens en gedachten er spelen terwijl je dit beeld voor ogen hebt.

Daarna ga je in gedachten nogmaals terug naar dit beeld, maar nu leidt de therapeut je af door middel van verschillende technieken. Bijvoorbeeld door met je ogen de hand van de therapeut te volgen, die voor je van links naar rechts wordt bewogen. Of je krijgt een koptelefoon op waarbij je, dan in het ene en dan in het andere oor, zachte piepjes hoort. Dit proces zal verschillende keren herhaald worden, waarna er tussentijds een pauze plaatsvindt. Elke keer zal de therapeut je vragen welke gedachten en gevoelens er bij je op komen. De EMDR behandeling kan er voor zorgen dat er veranderingen optreden die maken dat het angstige beeld dat je voor ogen hebt, steeds beter te dragen wordt.

Sidenote over PTSS in combinatie met OCD en angststoornissen.

EMDR is een erkende en bewezen behandeling bij PTSS klachten. Heb je naast PTSS klachten ook last van een angst- of dwangstoornis? Dan kan het zijn dat EMDR niet de eerste keus therapie is. De therapeut zal dan samen met jou kijken naar wat de meest geschikte behandelmethode is.

Wil je meer informatie over PTSS? Kijk dan zeker eens op: https://www.hersenstichting.nl/hersenaandoeningen/ptss/.