Vormen van dwang/OCD
Een dwangstoornis kan veel verschillende uitingsvormen hebben die op het eerste gezicht misschien heel divers lijken, maar die hetzelfde onderliggende mechanisme van obsessies en compulsies hebben. Op deze pagina hebben we verschillende vormen op een rij gezet.
Let op! Dit overzicht is niet volledig. De pagina is in ontwikkeling en wordt nog verder aangevuld. De vormen die oranje worden weergegeven zijn klikbaar en verwijzen naar extra informatie.
Hetzelfde mechanisme in een ander ‘jasje’
Inzicht in de verschillende vormen van OCD (en dus de verschillende onderwerpen waar dwang zich aan kan hechten), kan erg helpend zijn bij het herkennen en beschrijven van wat er speelt en bij het vinden van de juiste hulp.
Iemand kan last hebben van één vorm van OCD, maar ook van meerdere vormen tegelijkertijd. Ook kan de OCD in de loop van de tijd verspringen van onderwerp en steeds een ander ‘jasje’ aantrekken. Verschillende vormen van dwang kunnen ‘door elkaar lopen’ en elkaar beïnvloeden. Dit geldt ook voor de ‘angstig- en niet angstig gekleurde onrust’. Bij smetvrees kun je bijvoorbeeld obsessief gaan schoonmaken uit angst voor besmetting, omdat iets ‘perfect’ schoon moet zijn en omdat het ‘goed moet voelen’. Soms is de scheidslijn niet zo strak te trekken.
Juist omdat OCD zich zo divers kan uiten is het herkennen ervan soms moeilijk (ook voor professionals). Het durven geven van openheid is mede hierom erg belangrijk. Ook verkleint dit de kans op misinterpretatie van je klachten. Hoe eerder hulpverleners weten hoe jouw OCD eruitziet, hoe eerder ze je de juiste hulp kunnen bieden. Therapie is teamwork!
- Controle OCD
- Existentiële OCD
- False memory OCD
- Fear of missing out
- Harm OCD
- Hit and Run OCD
- Hyperawareness
- Hypochondrie
- Intrusies (nare voorstellingen)
- Imposter OCD
- Magische denken OCD
- (Morele) smetvrees
- Not Just Right OCD
- Obsessieve hyperfocus
- Perinatale OCD
- Relatie OCD
- Seksuele orientatie OCD
- Tel- symmetrie- en ordedwang
- Verzamel OCD
- Verantwoordelijkheids OCD
- Volledigheids OCD
Stoornissen die verwant zijn aan OCD. Obsessieve Compulsieve Spectrumstoornissen (OCSS):
- Body Dysmorphic Disorder (BDD)
- Body Focused Repetitive Behaviour (BFRB)
- Olfactory Reference Sundroom (ORS)
- Skin-picking (excoriatiestoornis)
- Trichotillomanie (TTM)
Stoornissen die overeenkomsten hebben met OCD:
- Angststoornissen
- Anorexia Nervosa
- Hypochondrie
- Misofonie
- OCPS Obsessieve Compulsieve Persoonlijkheidsstoornis
- Orthorexia Nervosa
- Syndroom van Gilles de la Tourette
- Ticstoornis
Andere aandoeningen die overlap hebben met dwangstoornissen/OCD
Dwangstoornissen/OCD kunnen overlap vertonen met andere aandoeningen en kunnen ook gelijktijdig optreden naast andere aandoeningen. Hieronder vind je een overzicht van aandoeningen die een relatie kunnen hebben met dwangklachten/OCD.
Waar PTSS eerder onder de ‘angststoornissen’ viel (in de DSM-4) is dat nu ( in de DSM-5) niet meer het geval. PTSS valt nu officieel onder ‘psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen. PTSS kun je ontwikkelen na het meemaken van een ernstige gebeurtenis, die je niet goed hebt verwerkt. Zoals een ongeluk, ernstige ziekte of overlijden van iemand die belangrijk voor je is, seksueel misbruik, lichamelijke of geestelijke mishandeling, oorlogsgebeurtenissen, natuurrampen of andere ernstige gebeurtenissen. Lees verder over PTSS
We zijn allemaal wel eens bang en dat is heel normaal. Angst hoort het bij leven. Het waarschuwt je voor gevaar en helpt je om jezelf te beschermen. Maar wat nu als je vaak angstig bent op momenten dat daar eigenlijk geen aanleiding voor zou moeten zijn? In situaties waarin er geen (noemenswaardig) gevaar is? En wat als deze angst(en) je leven steeds meer gaan beheersen? Dan kan het zijn dat er sprake is van een angststoornis of een fobie. Je kunt last ondervinden van één fobie of angst, maar het kan ook voorkomen dat je klachten uit meerdere categorieën ervaart. Angstklachten kunnen grote impact hebben op je leven, daarom is het belangrijk om op tijd hulp te zoeken. Lees verder over angststoornis/fobie
Het hebben van langdurige, overmatige angstklachten kan veel impact hebben op je leven en op hoe je je voelt. Wanneer je je doorlopend somber voelt, minder kunt genieten van dingen, je vaak vermoeid, leeg of lusteloos voelt, dan kan het zijn dat je last hebt van een depressie. Een depressie en angstklachten kunnen samen voorkomen. Depressies kunnen soms veroorzaakt worden door een angst-, dwang- of posttraumatische stressstoornis. En andersom kan het ook voorkomen dat een periode van langdurige depressie leidt tot gevoelens van angst. Lees verder over depressie
Angstklachten, verslavingen en middelengebruik kunnen samen voorkomen. Dit geldt ook in combinatie met dwangklachten, PTSS en depressie. Wanneer je last hebt van ernstige angstklachten, nare gevoelens of onrust kan het onderdrukken van deze gevoelens door alcohol of drugs een uitweg lijken. Andersom kan het gebruik van alcohol en drugs ook angsten veroorzaken. Wanneer je een verslaving hebt en stopt met het gebruik van bepaalde middelen kan ook dit angsten oproepen. Lees verder over verslaving en middelengebruik
Verder lezen
Bekijk hier een overzicht van de bronnen die wij gebruikt hebben voor bovenstaande informatie.
