Vormen van dwang/OCD

Een dwangstoornis kan veel verschillende uitingsvormen hebben die op het eerste gezicht misschien heel divers lijken, maar die hetzelfde onderliggende mechanisme van obsessies en compulsies hebben. Op deze pagina hebben we verschillende vormen op een rij gezet.

Let op! Dit overzicht is niet volledig. De pagina is in ontwikkeling en wordt nog verder aangevuld. De vormen die oranje worden weergegeven zijn klikbaar en verwijzen naar extra informatie.

Hetzelfde mechanisme in een ander ‘jasje’

Inzicht in de verschillende vormen van OCD (en dus de verschillende onderwerpen waar dwang zich aan kan hechten), kan erg helpend zijn bij het herkennen en beschrijven van wat er speelt en bij het vinden van de juiste hulp. 

Iemand kan last hebben van één vorm van OCD, maar ook van meerdere vormen tegelijkertijd. Ook kan de OCD in de loop van de tijd verspringen van onderwerp en steeds een ander ‘jasje’ aantrekken. Verschillende vormen van dwang kunnen ‘door elkaar lopen’ en elkaar beïnvloeden. Dit geldt ook voor de ‘angstig- en niet angstig gekleurde onrust’. Bij smetvrees kun je bijvoorbeeld obsessief gaan schoonmaken uit angst voor besmetting, omdat iets ‘perfect’ schoon moet zijn en omdat het ‘goed moet voelen’. Soms is de scheidslijn niet zo strak te trekken.

Juist omdat OCD zich zo divers kan uiten is het herkennen ervan soms moeilijk (ook voor professionals). Het durven geven van openheid is mede hierom erg belangrijk. Ook verkleint dit de kans op misinterpretatie van je klachten. Hoe eerder hulpverleners weten hoe jouw OCD eruit ziet, hoe eerder ze je de juiste hulp kunnen bieden. Therapie is teamwork!

• Controle OCD
• False memory OCD
• Fear of missing out
• Harm OCD
• Hit and Run OCD
• Hyperawareness
• Hypochondrie
• Intrusies (nare voorstellingen)
• (Morele) smetvrees
• Not Just Right OCD
• Obsessieve hyperfocus
• Perinatale OCD
• Relatie OCD
• Seksuele orientatie OCD
• Tel- symmetrie- en ordedwang
• Verzamel OCD
• Verantwoordelijkheids OCD
• Volledigheids OCD

Stoornissen die verwant zijn aan OCD. Obsessieve Compulsieve Spectrumstoornissen (OCSS):

• Body Dysmorphic Disorder (BDD)
• Body Focused Repetitive Behaviour (BFRB)
• Olfactory Reference Sundroom (ORS)
• Skin-picking (excoriatiestoornis)
• Trichotillomanie (TTM)

Stoornissen die overeenkomsten hebben met OCD:

• Angststoornissen
• Anorexia Nervosa
• Hypochondrie
• Misofonie
• OCPS Obsessieve Compulsieve Persoonlijkheidsstoornis
• Orthorexia Nervosa
• Syndroom van Gilles de la Tourette
• Ticstoornis