Als een kind een schokkende of stressvolle gebeurtenis heeft meegemaakt, kan dit overweldigend voor hem of haar zijn geweest. Misschien is het kind er zelfs door getraumatiseerd. Hoe weet je of zijn of haar nieuwe gedrag normaal is of tekenen zijn van een posttraumatische stress-stoornis (PTSS)? En wat kun je doen om je kind zich weer veilig te laten voelen?
Wanneer je partner, zoon, dochter, zus, broer, vader of moeder last heeft van psychische klachten, heeft dit invloed op jouw leven en op jullie relatie. Het kan lastig zijn jezelf staande te houden naast de zorg voor de ander. Goed voor jezelf zorgen is dan erg belangrijk. Dat betekent af en toe uit de situatie stappen, afstand nemen en iets voor jezelf doen.
Afgelopen dinsdag 22 november 2022 meldde de NOS het volgende mooie bericht:
De Nederlandse kinderserie Kabam! is in New York bekroond met een International Emmy Award. De serie van KRO-NCRV, geproduceerd door het Amsterdamse IJswater Films, won in de categorie Kids: Live-Action.
De International Emmy Awards worden uitgereikt aan de beste tv-programma’s die buiten de Verenigde Staten zijn gemaakt. Kabam! is een kleuterdramaserie die inzoomt op alledaagse angsten van kinderen. In tien korte verhalen komt elke keer een andere leerling uit de klas van meester Mo (Idriss Nabil) langs met een eigen angst.
De serie wil zo laten zien “dat iedereen wel eens bang is”, en dat er vaak wel een oplossing voor te verzinnen is.
Vorig jaar werd Kabam! op het Cinekid-festival al uitgeroepen tot beste Nederlandse fictieserie. Volgens de jury van het festival toonden de makers met hun serie gevoel voor “de kleine maatschappelijke thema’s die spelen in het leven van kinderen die net aan de basisschool beginnen”. De serie is geregisseerd door Elisabeth Hesemans. Lilian Sijbesma en Floor Paul schreven het scenario. Lees verder bij NOS
Je kunt de serie terugkijken via NPO: Kabam!
Volgende week valt de nieuwste editie van ons prijswinnende blad Vizier op de mat bij alle donateurs van de ADF stichting. Dit keer staan er artikelen in over o.a. therapeutisch sporten, hulp aan kinderen met een fobie en OCD met intrusies.
Ben je nieuwsgierig? Wil je ons blad ook graag ontvangen? Voor €5 per maand (of €60 per jaar) steun je ons mooie werk en krijg je het blad Vizier vier keer per jaar thuis gestuurd. Op onze website vindt je meer informatie: Help mee
Voor kinderen met een dwangstoornis zorgde het wegvallen van structuur tijdens de coronapandemie ervoor dat sommige kinderen en jongeren met een dwangstoornis terugval vertoonden. Dat zegt Lisbeth Utens, bijzonder hoogleraar cognitieve gedragstherapie voor kinderen met angststoornissen. Hoewel het binnen blijven voor een deel van hen juist meer rust biedt, toont buitenlands onderzoek aan dat de lockdown dwangstoornissen, waaronder smetvrees, verergerde. “Ook binnen Levvel zien wij een terugval bij een aantal cliënten.”
Voor elke persoon viel de regelmaat van het leven weg, met als gevolg (on)bewuste ‘stressgevolgen’. Stress kan angstklachten triggeren, zo ook bij cliënten, kinderen, waarbij een dwangstoornis is vastgesteld. “We zagen door de corona meer terugval hierdoor. Bij andere kinderen, cliënten, merkten we minder terugval door corona. Door het bijvoorbeeld niet meer fysiek naar school hoeven, werden voor kinderen met smetvrees stressoren die dwangsensoren versterken vermeden”, vertelt Lisbeth Utens professor in cognitieve gedragstherapie voor kinderen met angststoornissen en werkzaam bij één van de hoog specialistisch Top GGZ afdelingen van Levvel.
“Dertig seconden je handen wassen per keer, dient een duidelijk doel”
LISBETH UTENS
Er is volgens Utens geen noodzaak om ‘zorgen te hebben’ over het doorvoeren van de coronamaatregelen voor gezonde kinderen zonder smetvrees. “Wij denken dat deze maatregelen geen zodanige invloed op de kinderen uitoefenen, dat het tot een dwangstoornis leidt. Dertig seconden je handen wassen per keer bijvoorbeeld, dient een duidelijk doel. Bij een dwangstoornis is dit anders, dan is er sprake van innerlijke obsessieve onrust, oppoppende dwanggedachten, die als onzinnig en verwerpelijk beleefd worden en toch uitgevoerd moeten worden door deze kinderen.” Wel geeft zij aan dat het handen wassen ‘kan triggeren’, maar ‘niet zo dat we ons daar erge zorgen over maken’.
Wel spreekt Utens zich uit over het feit dat er bij dwang vaak sprake is van ‘comorbide angst’. Dit houdt in dat dwang vaak samengaat met angstklachten of depressieve klachten. “Uit onderzoek van mijn collega Popma van de Vrije Universiteit en Levvel is gebleken dat er door corona een forse toename is van angstklachten en depressieve klachten. Zo zijn er 60 procent meer aanmeldingen bij de kinderjeugdpsychiatrie en veel meer slaapproblemen, eetstoornissen, angst en depressie.”
Toename dwangstoornissen
Utens geeft aan het te waarderen dat hier aandacht aan wordt besteed’. “Bij dwang is vaak sprake van comorbide angst, depressie of andere psychische klachten. Uit onderzoek weten we dat deze psychische klachten bij de jeugd door corona niet alleen fors toegenomen zijn in aantallen, maar ook in ernst. Dat is schrijnend.”
In Nederland zijn er volgens Utens nog geen grote studies gedaan naar Covid in relatie tot dwangstoornissen, met name smetvrees. “Maar er zijn wel buitenlandse publicaties die aantonen dat Covid terugval gaf van de dwangstoornis, flinke klachten”, vertelt zij aan NH Nieuws. “Deze cliënten waren eerder opgeknapt van smetvrees. Dit zien wij ook binnen Levvel.”
“Maar ook bij ons geldt: te weinig mankracht en geld”
LISBETH UTENS
Het is volgens Utens belangrijk dat onderzoek wordt gedaan naar de relatie tussen corona en dwangstoornissen, en smetvrees. “Maar ook bij ons geldt: te weinig mankracht en geld. Subsidieaanvragen worden ingediend, maar lang niet altijd goedgekeurd.”
Dwangstoornis bij kinderen (8-18 jaar)
Ongeveer 2 tot 3 procent van de mensen krijgt een diagnose van een dwangstoornis gedurende hun leven, ongeacht de leeftijd. Een dwangstoornis kan worden gezien als een ‘overdrijving van een goede eigenschap’. Hierbij treden dwanggedachtes op, die angst oproepen die door dwanghandelingen dan verminderd, geneutraliseerd moeten worden. Dwang leidt vaak tot vermijding van die situaties, die dwangklachten triggeren. “Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat iemand met smetvrees, de deur niet meer uitkomt, omdat hij of zij de deurklink niet durft vast te pakken”, aldus Utens.
De meest aangewezen behandeling is cognitieve gedragstherapie voor dwang. Utens: “Daarbij stellen we de cliënt of kind stapsgewijs, geleidelijk bloot aan de situatie die de dwangklachten triggert. Zonder dat de dwanghandelingen uitgevoerd mogen worden.”
Dwang gaat vaak samen met angst en depressie, en de stressgevolgen van corona doen zich ook voor bij cliënten met dwang, vertelt Utens. “Het sluiten van de scholen, minder structuur in hun leven, sommige verpieteren achter hun laptop. Bij kinderen die al dwang hadden, een forse problematiek, kon weinig structuur tot meer dwangklachten leiden.”
Dwanggedachtes of ‘not just right’ gevoel
Bij de gewone ontwikkeling hoort dat kinderen rituelen nodig hebben om de wereld voorspelbaar te maken en de angst te reguleren. Denk hierbij aan bijvoorbeeld rituelen voor het slapen gaan, afscheid nemen, dingen herhalen of op deze volgorde willen doen. “Als rituelen en angsten het leven van een kind ernstig gaan belemmeren, langere tijd bestaan, moeilijk te beïnvloeden zijn en langer dan één uur per dag moeten worden uitgevoerd, spreken we van een dwangstoornis”, aldus Lisbeth Utens.
Een dwangstoornis kan voorkomen met dwanggedachtes, maar ook optreden vanuit een ‘not just right’ gevoel. “Bij dwanggedachten, nare terugkerende ideeën/denkbeelden wordt angst opgeroepen. Kinderen kunnen deze gedachtes moeilijk stoppen: zij “moeten” de dwanghandelingen doen om de ontstane onrust te neutraliseren”, vertelt Utens. Maar er zijn ook kinderen die geen dwanggedachten hebben en wel dwanghandelingen moeten uitvoeren. Ze moeten dit doen vanuit een obsessieve onrust, het voelt als een kwelling.”
‘Gaat over klein aantal’
Volgens Joke Bart van GGZ Noord-Holland Noord is het beeld van kinderen die kampen met (meer) smetvrees sinds de corona niet bekend. “Wij herkennen dit beeld niet, althans niet voor deze aandoening. Voordat je echt kunt spreken van smetvrees moet je ook wel aan een aantal factoren voldoen”, vertelt zij. Zo moet je er echt ‘last van hebben en onder lijden’, dat betekent in feite dat je er meer dan één uur per dag dwangmatig mee bezig moet zijn.
“Wij zijn een specialistische GGZ en spreken dus ook niet zomaar van smetvrees, er moet echt meer aan de hand zijn.” Daarnaast vertelt Bart dat wanneer we over de definitie smetvrees spreken, het gaat over ‘een relatief klein aantal mensen’. Dat een obsessieve handeling geassocieerd kan worden met smetvrees, is volgens haar aannemelijk. “Een verklaring zou zijn dat de mensen die er wel onder lijden te maken hebben met meerdere op de achtergrond liggende problemen, waardoor er nu sprake is van iets dat oogt als smetvrees.”
Ondanks het ‘relatief kleine aantal kinderen’ dat kampt met een dwangstoornis, is het volgens Utens belangrijk om bij vermoeden van een dwangstoornis aan de bel te trekken. “Zestig procent van de kinderen knapt op van cognitieve gedragstherapie, 40 procent knapt niet op. Daar heeft doorbehandelen zin, dat laat onderzoek zien.”
Oplossingen om stressfactoren te verminderen:
Informatie ontleend aan Lisbeth Utens, bestuurslid ADF Stichting
Het artikel bij NH nieuws lezen? Klik dan hier
Lisbeth Utens is bijzonder hoogleraar Cognitieve Gedragstherapie bij kinderen en adolescenten met angststoornissen aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) en verbonden aan het expertise centrum Dwang, Angst en Tics van het academisch centrum voor kinder – en jeugdpsychiatrie Levvel te Amsterdam.
“Wat zou het fijn geweest zijn als ik deze info jaren geleden al had gekregen.”
Ervaringsdeskundige ouder
Als je kind psychische problemen heeft komt er een hoop op je af. Waar vind je betrouwbare informatie over de klachten of diagnose van je kind? Waar kun je met zorgen en vragen terecht? En hoe pak je de zoektocht naar passende hulp aan?
Het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie maakt ouders online wegwijs met betrouwbare kennis over psychische problemen, praktische handvatten en ervaringen van andere ouders. Om ouders hulp en steun te bieden bij de zorg voor hun kind én voor zichzelf. Het Kenniscentrum ontwikkelde het nieuwe kennisaanbod samen met een panel van ervaringsdeskundige ouders en experts. Professionals kunnen ouders doorverwijzen naar de informatie, of deze samen met hen doornemen.
Wil je meer informatie? Kijk dan op de website: Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie
UITNODIGING ONLINE BIJEENKOMST
‘Ik kan het heus wel aan hoor’
Op woensdag 17 november 2021 van 19.00 tot 20.30 uur organiseert Naasten in kracht een online bijeenkomst voor naasten van mensen met psychische klachten. Het thema is: De valkuilen van een werkende mantelzorger.
De combinatie werk, zorgtaken en de andere rollen die je als naaste ook hebt kunnen je helemaal opslokken. “Ik kan het allemaal heus wel aan,” hoor je jezelf zeggen. Maar je sociale contacten verwateren en je bent te moe voor je wekelijkse hardlooprondje. En ondertussen blijf je proberen alle ballen in de lucht te houden. Op een gegeven moment merk je dat het je niet meer lukt.
Een van de grote valkuilen van mantelzorgers is dat ze het pas bespreekbaar maken als ze echt niet meer kunnen. Als je wacht tot je zwaar- of overbelast bent, duurt het vaak een hele tijd voor je je weer fit voelt. Of je bent te laat: De stap van overbelast naar een burn-out is klein. Ook je collega’s en leidinggevende zien je liever fit op de werkvloer, dan ziek thuis.
Herkenbaar? Ga in gesprek met andere deelnemers op de online bijeenkomst.
De bijeenkomst wordt begeleid door een ervaringsdeskundige. Er wordt een animatie gedeeld en na een korte voorstelronde gaan we in gesprek met elkaar. Er is veel ruimte voor het uitwisselen van tips en tricks.
Deelname aan deze bijeenkomst is gratis. Aanmelding is wel vereist. Na aanmelding ontvang je een link om deel te nemen.
Er is een maximum van 15 deelnemers.
Je kunt je aanmelden voor de bijeenkomst via een mail aan: info@rescon.nl.
Voor meer informatie verwijzen we je graag naar de website: Naasten in Kracht
Op woensdag 13 oktober 2021 organiseert naasten in kracht een online bijeenkomst voor naasten van mensen met psychische klachten. Het thema is: Werken combineren met de zorg voor iemand die psychisch ziek is.
Werk in combinatie met een dierbare die psychisch uit balans is, is uitdagend. Hoe houd
je de balans goed tussen zorg, werk, huishouden, gezin / familie / vrienden en momenten van ontspanning voor jezelf? Veel mensen zijn in de coronaperiode (meer) vanuit huis gaan werken. De grens tussen werk en privé is daardoor nóg meer vervaagd. Voor naasten van iemand die psychisch uit balans is, kan dit extra ingewikkeld zijn. Wat doet het met je als je 24 uur per dag geconfronteerd wordt met het ziek zijn van de ander? Balans houden tussen al je rollen wordt dan nog moeilijker en vooral tijd vrij maken voor jezelf (voor werk, rust, etc.) verdwijnt naar de achtergrond.
Ga in gesprek met andere deelnemers aan de online bijeenkomst.
De bijeenkomst wordt begeleid door een ervaringsdeskundige. Er wordt een ervaringsverhaal gedeeld en na een korte voorstelronde gaan we in gesprek over het onderwerp werken in combinatie met dierbare die psychisch ziek is. Er is veel ruimte voor het uitwisselen van tips en tricks.
Deelname aan deze bijeenkomst is gratis.
Aanmelding is wel vereist. Na aanmelding ontvang je een link om deel te nemen. Er is een maximum van 15 deelnemers. Je kunt zich aanmelden voor de bijeenkomst via mail: info@rescon.nl.
Voor meer informatie verwijzen we je graag naar de website: Naasten in Kracht
Als je zorgt voor iemand met een psychisch kwetsbaarheid, ben je vaak bezig met die ander. Je vergeet tijd voor jezelf te nemen en te ontspannen. Zo kun je oververmoeid raken of zelfs ziek worden. Neem daarom regelmatig tijd voor je zelf. Maar hoe doe je dat? Wat vond je ook alweer leuk? Wat doet jou goed? Bekijk hier de nieuwste animatie via deze link
Naasten in Kracht is er voor partners, kinderen, ouders, broers, zussen en goede vrienden van mensen met een psychische kwetsbaarheid. Ervaringsverhalen vormen het hart van Naasten in kracht en geven naasten informatie, tips, inspiratie, troost en steun. Vooral van elkaar.
Naasten in Kracht is een initiatief van de ADF Stichting, Caleidoscoop, Depressie Vereniging, Impuls en Woortblind, MIND Familie- en Naastenraden, MIND Ypsilon, Labyrint-In Perspectief, Landelijke Stichting Familievertouwenspersonen, NVA, Plusminus, Stichting Borderline, Stichting Naast, Stichting Zelfbeschadiging en Stichting Het Zwarte Gat.
Het wetenschapspanel van de Angst Dwang Fobie stichting werkt samen met onderzoekers die wetenschappelijk onderzoek doen naar het voorkomen en behandelen van angst- en dwangklachten.
De leden van het panel hebben allemaal zelf ervaring met angst- en dwangklachten. Maar toch komt het regelmatig voor dat er in onderzoek zaken aan de orde zijn, waarmee wij zelf geen of weinig ervaring hebben. Daarom willen we in dat soort gevallen graag een beroep kunnen doen op mensen die die ervaring wél hebben.
We zoeken mensen die we af en toe om informatie kunnen vragen.
We zoeken naar:
• Ouders van kinderen (tot circa 12 jaar) met angst- of dwangklachten
• Jongeren met angst- of dwangklachten
• Volwassenen met alle soorten angsten, dwang of PTSS
Wil je ons helpen? Meld je dan per mail aan bij Désirée van Leeuwen, coördinator ADF Wetenschapspanel, e-mail: desireevanleeuwen@adfstichting.nl
Vermeld daarbij wat jouw speciale ervaringskennis is.
Wij zijn daar heel blij mee!
Hoofdstraat 122
3972 LD Driebergen-Rijsenburg
info@adfstichting.nl
tel: 0343 – 518080
Rekeningnummer:
NL03 INGB 0000 9157 43
KvK 41172279
