Lisa Loeb over haar leven vol met angsten

Lisa Loeb (1989) is comédienne, presentatrice én schrijfster en won in 2021 de quiz De Slimste Mens. Het gaat nu hartstikke goed met haar, maar geluk is haar – door een jeugd waarin ze veel werd gepest – niet aan komen waaien. Ze schreef een boek over haar leven vol met angsten: BANG. Haar missie? Lotgenoten inspireren die worstelen met vergelijkbare problemen.

Interview: Jeroen Mei. Fotografie: Anne van Zandwijk.

In 2017 kreeg je de diagnose angststoornis en depressie. Hoe zag jouw leven er op dat moment uit?

“Op dat moment zat ik al drie maanden thuis, ik kon niet meer werken. Op 11 september van dat jaar was ik ingestort terwijl ik werkte aan een nieuwe cabaretvoorstelling. Daaraan voorafgaand had ik last van paniekaanvallen, hoofdpijnen en vage lichamelijke klachten. Maar ik dacht dat het stress was. Ik moest een première halen en stoppen was geen optie. Totdat ik dus letterlijk instortte en niet verder kon. Van het ene op het andere moment kon ik niets meer, niet eens meer uit bed komen. Als ik mijn tanden gepoetst had, was het al een goede dag. De huisarts en de psycholoog die ik in het verleden had bezocht, dachten dat het een burn-out was en daarvoor werd ik ook behandeld. Maar mijn klachten werden alleen maar erger. Tijdens een heftige paniekaanval raakte ik zo gedissocieerd dat ik niet meer wist wat echt was en wat niet. Ik dacht zelfs dat ik mijn man verzonnen had en dat hij helemaal niet bestond.”

‘‘Ik heb vooral geleerd om lief te zijn voor mezelf’’

Via je ouders kwam je bij een psychiater terecht, hoe ging dat??

“Zij drongen erop aan, ook al wilde ik dat in eerste instantie niet. Dat was toch alleen voor heel zware gevallen? Maar via een bevriende arts kwam ik toch bij een psychiater terecht en dat bleek mijn redding. Na drie intakegesprekken stelde hij pas de diagnose; depressie en angststoornis. Hij schreef medicatie voor, antidepressiva. Daardoor ging het al snel heel veel beter. Door middel van psychoanalyse hebben we mijn leven uitgebreid besproken, heel doorwrocht. Ik was eerder in mijn leven wel bij een kinderpsycholoog geweest omdat ik op school gepest werd. Daarna ben ik ook nog een periode naar de GGZ gegaan omdat ik last had van paniekaanvallen en ik werd toen behandeld middels EMDR. Maar bij déze psychiater werd blootgelegd waar het allemaal vandaan kwam.

Behalve dat er ook een genetische component een rol speelt – depressies en angsten komen in mijn familie voor, dan sta je al met 2-0 achter – was er een duidelijke lijn met mijn verleden, waarin ik als kind gepest ben op school. Dat mijn vader toen ik jong was een periode heel erg ziek is geweest, wat voor mij traumatisch was, zag hij ook als een van de mogelijke oorzaken van mijn angststoornis.”

Maar met inzicht ben je nog niet van je depressie en angststoornis af

“Klopt, maar het helpt wel. En de combinatie van praten en pillen werkte bij mij heel goed. Van mijn angststoornis kom ik denk ik nooit helemaal af. Het is echt een kwestie van daarmee leren omgaan en daarvoor heb ik handvatten meegekregen. De realisatie dat een angstaanval ook weer over gaat, helpt mij. En het helpt mij ook heel erg om te weten dat het door het pesten is veroorzaakt. Dat het niet mijn schuld was, dat ik er niets aan kon doen en dat het veel vervelend is als je het hebt. Compassie hebben voor mezelf: daarin heeft die psychiater mijn heel erg gestimuleerd. Hij zag ook dat ik geneigd was om mensen over mijn grenzen te laten gaan. Wat ook verband hield met dat pesten, want ik was daardoor namelijk bang om verlaten te worden of uit de groep te vallen. Zoals ik ook altijd bang ben dat er ineens iets mis kan gaan. Al die patronen hebben we onderzocht en die inzichten zijn heel waardevol.”

Voordat je deze hulp kreeg, heb je heel vaak zelfhulpboeken geprobeerd, toch?

“Ja. Ik heb heel lang een toxische relatie met zelfhulpboeken gehad, ik verslond ze. Ik dacht dat ik kon winnen van mijn angsten door er over te leren, maar daardoor werd het alleen maar erger. Veel van die boeken impliceren namelijk dat je het kunt aanpakken door je mindset te veranderen. Met andere woorden, dan zit je dus in de put en krijg je ook nog eens te horen dat het je eigen schuld is en dat je je er maar overheen moet zetten. Verder lijken veel zelfhulpboeken een quick fix te bieden zonder diepgang. Waardoor de informatie, als je die vervolgens gaat toepassen, toch niet werkt. Daarmee maak je jezelf alleen maar zieker, want dan heb je weer ‘gefaald’. Ik denk ook dat zolang je in de ‘we gaan dit fixenmodus ’zit, je het probleem alleen maar versterkt. Toen ik accepteerde dat het gewoon echt slecht met me ging en dat ik hulp nodig had, veranderde er iets in positieve zin. Je gaat ineens ook weer waarderen wat je wél kunt in plaats van dat je alleen maar denkt: ‘Ik kan dit en dat allemaal niet meer’.”

‘ Leren falen hoort ook bij het leven’

Hoe gaat het nu met je?

“Het gaat supergoed! Ik sta nu totaal anders in het leven dan vijf jaar geleden. Ik heb nog wel last van paniekgedachten en heb soms nog paniekaanvallen. Vooral de angst dat dingen misgaan; dat mijn boek mislukt, dat mijn carrière nergens naartoe gaat, dat mijn man bij me weggaat, dat mijn ouders doodgaan. Dat zijn natuurlijk dingen die ook mensen zonder angststoornis herkennen. Alleen bij mij is het continu aanwezig, waardoor ik ook echt fysiek ziek kan worden. Niet kunnen slapen, piekeren, steken in mij n hart. Maar wel allemaal veel minder dankzij de therapie en medicatie. Alleen zo nu en dan steekt het weer de kop op. Vooral in periodes dat ik aan mezelf voorbij ga. Ik gedij het beste bij rust, reinheid, regelmaat, niet teveel drinken en regelmatig sporten.”

Is leren falen ook onderdeel van jouw verhaal?

“Ja, klopt. Leren falen is heel louterend, het hoort ook bij het leven. Ik vond het heel moeilijk om te zeggen: ‘Het gaat niet goed, ik heb hulp nodig’. Want dan voel je je klein en afhankelijk, net als toen ik als klein meisje gepest werd. Ik dacht altijd dat ik door heel hard te werken alles kon oplossen, totdat dat ineens niet meer lukt en ik noodgedwongen de handdoek in de ring moest werpen. Gelukkig kan ik nu de rest van mij n leven door met hoe het wel moet. Met de wetenschap dat ik mag falen, dat ik lief mag zijn voor mezelf! Ik heb een wereld aan compassie voor mezelf gewonnen.”

Je komt van ver, als je terugkijkt want is dan verder nog jouw redding geweest?

“Dat ik uit een heel warm en liefdevol nest kom. Ik ben veilig gehecht en altijd gesteund. In de basis ben ik gezien, erkend en gestimuleerd. En ik heb het goede voorbeeld gekregen van mijn ouders, die nog steeds bij elkaar zijn en een gezonde relatie hebben. Dat heb ik geïnternaliseerd, waardoor ik ook een goede man heb uitgezocht. Door het fundament dat ik van mijn ouders meekreeg, ben ik in de basis ook geen onzekere persoon. Terwijl ik dus wel veel angsten heb, maar die hebben een andere oorzaak. Daardoor ontstaat een rare contradictie; dat ik wel een angststoornis heb, maar ook op een podium ga staan of op televisie kom. Dat vinden mensen vaak raar, maar is voor mij heel logisch. Op het podium heb ik controle. Dat heb ik niet over de celdeling in mij n lichaam of hoe mensen reageren op mijn boek.”

Ergens in je boek zeg je dat je van je gebreken een BV’tje hebt gemaakt?

“Ja, in zekere zin heb ik toch van mij n shit een hit gemaakt. Plat gezegd: ik heb er mij n werk van gemaakt. Alleen al door er een boek over te schrij ven en door over mentale problemen te praten in de media. Dat is niet het enige wat ik aan mij n angststoornis te danken heb. Ik durf bij voorbeeld veel meer dan andere mensen, omdat ik zo gewend ben om angsten te overwinnen.”

Wat zou je iedere Vizier-lezer tenslotte nog willen meegeven?
“Een angststoornis hoeft je niet tegen te houden om een mooi en gelukkig leven te leiden. Ik hoop dat ik in die zin een voorbeeld kan zij n voor mensen die er middenin zitten. Dat mensen die mijn boek lezen zien dat het écht beter kan worden. Dat een angststoornis geen eindstation is. En vooral: zoek goede hulp en durf te falen.”

WIE IS…?
Lisa Loeb (1989) is een artistieke alleskunner. Ze studeerde af in de richting jazz-zang op het Conservatorium van Amsterdam en volgde haar master aan de Amsterdamse Toneelschool & kleinkunstacademie. In 2020 en 2021 speelde Lisa haar eerste soloprogramma Extase opgebouwd rond haar angststoornis. Met haar unieke mix van humor en maatschappelijk engagement is Lisa een graag geziene gast aan talkshowtafels en andere televisieprogramma’s. Lisa woont in Amsterdam met haar man en twee katten.

>>Terug naar Ervaringsverhalen en Interviews