Mijn moeder vroeg me gisteren wat ik van ‘dat gebeuren bij The Voice’ vond. ‘Schandalig, respectloos en beschadigend’ was mijn reactie. Dit blog gaat niet over de vermeende daders van seksueel grensoverschrijdend gedrag, dit gaat ook niet over de meiden die nu in het openbaar vertellen wat hen is overkomen. Ik was er niet bij, ik kan en wil er niet over oordelen. Het gaat over de media en de reacties van mensen daarop. In elke talkshow, nieuwsprogramma, of krant gaat het over wie wat gedaan heeft en of het strafbaar is of niet.
Niemand staat stil bij de gevolgen voor ons. Wij kijken er ook naar.
Slachtoffer/survivor
Met ‘wij’ bedoel ik alle slachtoffers/survivors van seksueel grensoverschrijdend gedrag in Nederland, inclusief mezelf, ik was ook slachtoffer. Naar schatting 22 procent van de vrouwen en 6 procent van de mannen heeft een vorm van seksueel misbruik meegemaakt. Dat wil zeggen dat je seksueel contact (manueel, oraal, vaginaal, anaal) met iemand hebt gehad tegen de eigen wil, al dan niet onder bedreiging. Even omrekenen: bijna 2 milioen mensen in Nederland. Een op de vijf vrouwen en een op de twintig mannen. Denk maar eens aan alle vrouwen en mannen die je kent…
Triggers
De helft van deze slachtoffers loopt psychisch vast in hun leven door PTSS, angststoornissen, slaapproblemen, verslaving, seksuele problematiek en ga zo maar door. De berichten in het nieuws, de opmerkingen op social media, thuis, in de klas en bij de sportschool veroorzaken triggers die beschadigend werken. Discussies als deze horen niet thuis aan een talkshowtafel om kijkcijfers te scoren met emotionele oneliners en juridisch gebrabbel. De opmerkingen die ik hoor en lees zijn verschrikkelijk. Iedereen vindt er wat van en deelt overal zijn of haar mening. Een greep uit de opmerkingen die ik de afgelopen week opving:
- ‘Er moet een pittig gesprek gevoerd worden met vrouwen die geen melding maken…’
- ‘Die meiden zijn uit op geld.’
- ‘Dan hadden ze eerder aan de bel moeten trekken. Oh nee, ik kan niet slagen als artiest, dan trek ik de beerput maar open’
- ‘Het is showbiss, alles is overdreven, als je al een opmerking maakt over seks, dan is het al verkrachting.’
Weet je wel wat je zegt? Heb je door welke triggers dit voor anderen oplevert? Hou je vooroordelen lekker bij je! 70 procent van de slachtoffers bevriest of werkt zelfs mee. Achteraf voelen ze zich schuldig en schamen ze zich dat ze niks hebben gedaan om hun grenzen aan te geven. Het heeft voor mij maanden geduurd voor ik durfde te praten over wat er gebeurt was. Een tijd lang heb ik als een zombie in overlevingsmodus de dagen doorgebracht. Het heeft me flink wat therapie en persoonlijke ontwikkeling gekost voor ik weer een beetje mezelf was. Het is logisch dat je als slachtoffer tijd nodig hebt om te overwegen of je wel of niet meldt wat jou overkomen is.
En dan nog de juridische uitglijer van Meike Lubbers aan tafel bij Beau; ‘Het is niet zomaar aanranding. Als er niet sprake is van een dwang op een bepaalde manier…’ wat een blunder was dat! Zij noemt zichzelf advocaat? Hier klopt niks van. Ik heb meegewerkt aan de campagne ‘Let’s talk about YES’ van Amnesty International. De verkrachtingswet is aangepast, alle vormen van onvrijwillige seks zijn strafbaar. Twijfel je of er sprake is van instemming (consent) bij seks? Kijk dan eens naar dit filmpje, daarin wordt het haarfijn uitgelegd aan de hand een kopje thee: Consent
Victim blaming
Wat mensen zich niet realiseren is dat iedere opmerking een trigger kan zijn voor de ellende die wij zelf hebben meegemaakt. En ‘victim blaming’ is bijna net zo beschadigend als de daad zelf. Iva Bicanic vertelt daar meer over in haar keynote lezing bij het Act4Respect congres op 27 november 2020: Victim blaming . Met tranen in mijn ogen heb ik gekeken en geluisterd. Tranen van herkenning, helaas heb ik veel van deze vormen van victim blaming gehoord.
Van talkshow tafel naar keukentafel
Hoe moet het dan wel? Ik denk dat de gesprekken over dit onderwerp niet thuis horen aan de talkshowtafel, maar thuis aan de keukentafel. Op school met vrienden. Bij familie die je vertrouwd. Het is zo’n kwetsbaar onderwerp en er heerst zoveel taboe op het bespreekbaar maken, dat we voorzichtig moeten zijn met wat we zeggen en hoe we het zeggen.
Eigen ervaring
Van de week was ik gastspreker bij een MBO school in Utrecht. Een paar leerlingen hadden een presentatie gemaakt over PTSS en ze hadden mij gevraagd om te vertellen over mijn eigen ervaring en mijn werk bij ADF. Terwijl ik vertelde over de gewelddadige verkrachting die ik heb meegemaakt kon je een speld horen vallen in de klas. Kippenvel voelde ik over mijn rug en zweet in mijn handen. Het voelde spannend en tegelijk heel goed om met deze leerlingen in gesprek te gaan. Ze stelde zulke mooie vragen en ik had het gevoel dat ik echt contact met ze had. Dit is de manier waarop ik met mensen in gesprek wil zijn over dit onderwerp. Respectvol, open en oordeelvrij.
In gesprek met slachtoffers
Uit eigen ervaring weet ik dat het heel lastig is om in gesprek te gaan met slachtoffers/survivors. Ik heb 18 jaar in de jeugdhulpverlening gewerkt en heel wat van dit soort gesprekken gevoerd. In een mooi artikel op de website van NPO3 kwam ik een paar tips tegen die je kunnen helpen:
- Laat de ander praten en luister. Een luisterend oor kan zoveel betekenen.
- Push het slachtoffer niet om hulp te zoeken en/of aangifte te doen. Respecteer het proces waar diegene in zit en ondersteun hem of haar daarbij.
- Toon begrip voor de ‘overlevingsmodus’ waarin iemand verkeerd.
- Oordeel niet over de mentale impact, trauma wordt door iedereen anders ervaren.
- Wees geen victim blamer (zie ook de lezing van Iva Bicanic)
Wil je meer informatie? Lees dan het hele artikel op NPO 3: Zo kun je er zijn voor een slachtoffer van seksueel geweld
Dankjewel dat je de tijd hebt genomen om dit te lezen. Heb je zelf last van psychische klachten (nachtmerries, herbeleving, angst) vanwege seksueel misbruik? Praat er dan over met iemand die je vertrouwt. Wil je hulp? Neem dan gratis, vrijblijvend en anoniem contact op met een van deze instanties. Als je de instantie aanklikt, kom je gelijk op hun website:
Sterkte en liefs, Ellemieke
Ellemieke is coördinator voor lotgenotencontact en trainingen bij de ADF Stichting. Verder houdt zij zich bezig met de begeleiding van vrijwilligers, voorlichting, communicatie en het schrijven van blogs.
Krachtig geschreven, chapeau!!
Goed stuk! Televisie land is een vreselijk fenomeen geworden. Alles om de kijkcijfers. Geen enkele zelfreflectie en eigenlijk feitelijk de brenger van haat in de huiskamer.
Mensen moeten leren dat je tegenwoordig de keuze hebt om iets op je scherm te tonen waar je zelf voor kiest. In plaats van de ophitsende en haat televisie van Hiversum. Ik heb me 3 jaar geleden al bevrijd van de ellende die tv heet.